Ken je dat? Dat je anderen soms verantwoordelijk houdt voor jouw situatie?
Waar liggen de verantwoordelijkheid en macht over jouw leven? In of buiten jezelf?
Een paar voorbeelden:
• Jij liep mij voor de voeten en daarom ben ik gestruikeld en heb ik nu pijn.
• De overheid legt zoveel regels op, dat ik niets meer kan.
• Door die fout van mijn werkgever zit ik nu overspannen thuis.
Herken je hoe deze uitspraken leiden tot slachtofferschap en machteloosheid?
Wanneer we de verantwoordelijkheid voor onze situatie buiten onszelf plaatsen, geven we ook de macht over ons leven uit handen. Wil je dat wel?
Attributietheorie: wie heeft verantwoordelijkheid en dus macht?
Het is een zeer menselijke neiging om oorzaken van vervelende gebeurtenissen buiten jezelf te zoeken. In de sociale psychologie valt dit onder de attributietheorie.
Persoonlijk denk ik dat het vooral een manier is waarvan je onbewust gelooft dat je jezelf beschermt tegen de pijn van een negatief zelfbeeld. Maar tegen welke prijs?
En wanneer jij je bewust wordt van deze neiging én van de consequenties ervan, zou je dit dan niet willen veranderen? Zou je dan niet zowel de verantwoordelijkheid, als de macht over jouw leven in eigen hand willen nemen? Zelf voel ik me liever krachtig dan machteloos.
Schuld en Schaamte
Onze huidige maatschappij is maar al te vaak bezig met de vraag wiens schuld het is wanneer er iets misgaat. Het idee dat je zelf verantwoordelijk bent voor je situatie kan daardoor snel uitmonden in schuldgevoelens. Of schaamte, omdat je vindt dat je beter zou moeten zijn dan dit.
Zowel schuld als schaamte zijn vervelende gevoelens. Logisch dat je ze onbewust uit de weg gaat door verantwoordelijkheid buiten jezelf te plaatsen.
Laten we daarom eerst even kijken naar de positieve kant van deze emoties.
Schuldgevoel maakt je in essentie bewust dat je een verantwoordelijkheid onvoldoende hebt genomen. Wanneer je vervolgens alsnog verantwoordelijkheid neemt, verdwijnt het schuldgevoel, want het is niet meer aan de orde. Zo kun je het schuldgevoel zien als een stimulans.
Schaamte wijst je erop dat je niet voldoet aan de geldende normen, of jouw eigen normen. Een mooie aanleiding om bewust te kijken naar welke normen voor jou echt waardevol zijn en welke je wilt laten gaan. En wanneer je gaat leven volgens jouw echt belangrijke normen, zal de schaamte verdwijnen.
Blijkbaar voelt slachtofferschap en machteloosheid minder bedreigend dan schuld en schaamte. Het houdt je alleen wel gevangen in je vervelende situatie.
Dus hoe kom je eruit?
De macht terugpakken 1: overtuigingen leren kennen
De weg naar de macht over je eigen leven terugpakken begint bij je bewust worden van wat je zegt en denkt. Dit is namelijk een reflectie van jouw bewuste en onbewuste overtuigingen. Overtuigingen die direct invloed hebben op jouw gedrag en de keuzes die je maakt. Leer ze kennen! En doe dit zoveel mogelijk zonder oordeel. Wees gewoon nieuwsgierig naar welke gedachten er door je hoofd gaan.
Maak maar een lange lijst van alle gedachten en overtuigingen die je hebt met betrekking tot de situatie die je anders wil en jezelf in die situatie.
Vervolgens bekijk je de lijst en zet je een tekentje bij die overtuigingen die het meeste invloed hebben op jouw situatie. Zijn het oordelen over anderen. Of over jezelf? In hoeverre vertellen jouw gedachten je dat jij een machteloos slachtoffer bent? Of dat je niet goed genoeg bent? Wat zijn de consequenties van die overtuigingen?
Neem de tijd en wees maar eerlijk tegen jezelf.
De macht terugpakken 2: overtuigingen veranderen
Dan komt het moment dat je bepaalde overtuigingen bewust gaat veranderen. Kies welke gedachte of overtuiging je ervoor in de plaats gaat zetten. Laat het gedachten zijn waarbij jij de verantwoordelijkheid neemt voor jouw situatie nu. En voor de acties die leiden tot een verbetering van jouw situatie.
De voorbeelden uit het begin zouden als volgt kunnen veranderen:
• Ik keek niet goed uit en ben daardoor over iemand gestruikeld. Volgende keer let ik beter op.
• De situatie is zo veranderd dat er nieuwe regelgeving is en de oude manier van doen nu niet past. Het is een uitdaging voor mij om nieuwe kansen en wegen te ontdekken.
• Het gebeuren op het werk heeft mij bewust gemaakt hoe ik omga met dit soort situaties. Het resultaat van overspannenheid bevalt me niet, dus ga ik leren om er anders mee om te gaan.
Eigen verantwoordelijkheid nemen is macht
Door bewuste keuzes, oefening en herhaling kun je overtuigingen bij jezelf creëren waarin jij zelf de verantwoordelijkheid neemt. Zoals je in de voorbeelden kunt zien, opent dat mogelijkheden om de situatie te veranderen en jezelf te ontwikkelen. Je gaat daardoor steeds meer invloed krijgen op jouw leven. En anderen krijgen minder invloed.
Door jouw eigen invloed op jouw leven te onderkennen en te versterken, heb jij de macht over jouw leven. Niet over alles wat er gebeurt in je leven. Maar wel over hoe jij ermee omgaat. En daardoor voor een groot deel ook over de situaties in de toekomst.
Datgene waar je geen invloed op hebt, hoef je niet veel mee bezig te zijn. Ook het kiezen waar jij jouw aandacht en energie op richt, is namelijk binnen jouw macht.
Door zelf volledig verantwoordelijkheid te nemen voor jouw situatie, je acties en reacties, pak je zelf weer de macht over jouw leven.
Hulp van een coach
Het veranderen van overtuigingen kan best lastig zijn. Zelfs wanneer je goed beseft hoe ze je belemmeren,
Als coach heb ik meerdere tools om je hierbij te ondersteunen en jou te helpen weer in je kracht te komen.
Hoe fijn zou het zijn wanneer je door verantwoordelijkheid te nemen de macht krijgt over jouw leven en jouw geluk?
Wil je hulp? Vraag gerust een gratis kennismakingsgesprek aan!
